„Historia Auschwitz w 33 przedmiotach”: 11 odcinków na antenie Polsat Rodzina i Polsat News

„Historia Auschwitz w 33 przedmiotach” to wyjątkowa seria dokumentalna ukazująca przerażającą skalę zbrodni nazistowskich, ogrom cierpienia ofiar i siłę oporu więźniów – poprzez przedmioty z Muzeum Auschwitz-Birkenau. Pilot zaplanowanej na jedenaście odcinków serii wyemitujemy 27 stycznia, w 76. rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz, na antenie Polsat Rodzina o godz. 21:05 oraz Polsat News o godz. 23:30.

 

„Historia Auschwitz w 33 przedmiotach” jest przedsięwzięciem realizowanym z imponującym rozmachem filmowym oraz skrupulatną dokładnością, jeśli chodzi o tło i fakty historyczne. Przywołuje także poruszające relacje Ocalałych z obozu. Seria powstaje przy ścisłej współpracy z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady to miejsce szczególne. Początkowo miał być kolejnym ogniwem w łańcuchu kacetów zakładanych przez nazistów od lat trzydziestych XX wieku i przeznaczonym głównie dla polskich więźniów politycznych. Jednak od wiosny 1942 r. stał się także ośrodkiem tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej – planu wymordowania europejskich Żydów. Dziś Auschwitz-Birkenau to cmentarzysko ponad miliona Żydów, kilkudziesięciu tysięcy Polaków, Sinti i Romów, sowieckich jeńców wojennych i przedstawicieli wielu innych narodów.

Po pięciu koszmarnych latach istnienia obozu (1940-1945) pozostało wiele unikalnych przedmiotów – dających dziś bezcenne, chociaż nieme świadectwo. Zbiorami opiekuje się Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Mimo że przed ewakuacją Niemcy niszczyli dowody zbrodni, to do dziś zachowało się m.in.
– 40.000 m3 butów;
– około 3800 waliz, w tym 2100 z napisami pozostawionymi przez właścicieli;
– ponad 12000 garnków;
– 470 protez i ortez;
– 397 sztuk odzieży obozowej, czyli tzw. pasiaków;
– 246 tałesów (w liturgii żydowskiej szal zakładany przez dorosłych mężczyzn na czas modlitwy);
– ok. 4 100 prac plastycznych (w tym ok. 2000 wykonanych przez więźniów);
– oraz tysiące innych przedmiotów.

W sumie opieką wysoko wykwalifikowanych konserwatorów objętych jest ponad sto tysięcy przedmiotów i archiwaliów, ponad 150 zachowanych obiektów budowlanych, ok. 300 ruin, w tym pozostałości po czterech komorach gazowych i krematoriach w Birkenau, ponad 13 km ogrodzenia i wiele innych różnego rodzaju urządzeń.

W serii „Historia Auschwitz w 33 przedmiotach” pokażemy m.in. działającą w ramach Muzeum Auschwitz-Birkenau jedną z najnowocześniejszych na świecie pracowni konserwatorskich oraz miejsca i przedmioty, których na co dzień nie oglądają zwiedzający. Opowiemy historie, które dziś brzmią dla nas wręcz niewiarygodnie, ale pokazują, że nawet w tak nieludzkich warunkach może narodzić się przyjaźń i miłość.

Takim przykładem jest historia Mali i Edka (Mali Zimetbaum i Edwarda Galińskiego) ukazana poprzez maleńkie pudełko z ich włosami. Po nieudanej ucieczce i egzekucji zakochanych – przyjaciel i współwięzień Wiesław Kielar przechował ostatni ślad ich życia przez wszystkie obozy, do których trafił po ewakuacji Auschwitz, a po wojnie przekazał Muzeum.

Złowieszczy napis „Arbeit macht frei” jest jednym z najważniejszych symboli stworzonego przez Niemców systemu masowej eksterminacji i do dziś widnieje nad obozową bramą. Niewielu jednak wie, skąd w ogóle wzięło się to hasło. Napis z KL Auschwitz na polecenie Niemców wykonano w obozowej ślusarni. Jednak tylko bystre oko dostrzeże, że zawiera on… błąd, a kryje się za tym niezwykła historia… Pokażemy też, jak w 1945 r. napis udało się uratować przed wywiezieniem do Związku Sowieckiego. Opowiemy o jego kradzieży na zlecenie szwedzkiego neonazisty i niezwykłych wysiłkach konserwatorów, aby zniszczony przez złodziei napis przywrócić do oryginalnego stanu.

Kolejnymi przedmiotami, które pozostały po zbrodniach nazistów, są narzędzia ginekologiczne wykorzystywane do eksperymentów pseudomedycznych. Kto i dlaczego był zdolny do takiego okrucieństwa? Jaki cudem ocalały jego narzędzia? Na te pytania odpowiemy w pierwszym odcinku serii „Historia Auschwitz w 33 przedmiotach”.

Każdy następny odcinek to inne przedmioty, a wraz z nimi inne historie ważne dla zachowania pamięci o ofiarach i stanowiące przestrogę dla kolejnych pokoleń. Premiera serii planowana jest na czerwiec 2021.

Pomysłodawcą i scenarzystą jest Marek Zając, który wspólnie z Radosławem Sławińskim odpowiada też za produkcję z ramienia Polsatu. Serię wyprodukowała firma Inbornmedia kierowana przez Macieja Pawełczyka i Radosława Wikierę.