„Ruch oporu: Żydzi przeciwko nazistom” – Premiera nowego programu dokumentalnego na Polsat Viasat History

Niektórzy uważają, że podczas II wojny światowej Żydzi szli na śmierć biernie poddając się swojemu losowi. Jednak to przekonanie jest bardzo dalekie od prawdy. W gettach odbyło się wiele prób stawiania oporu. Więźniowie buntowali się w obozach zagłady, a bojownicy ruchu oporu gromadzili się w lasach, by walczyć z nazistowskim terrorem. Nowy film dokumentalny „Ruch oporu: Żydzi przeciwko nazistom” , który zadebiutuje na Polsat Viasat History w sobotę 20 kwietnia o 21:00, szczegółowo opisuje podejmowane przez społeczność żydowską próby walki. W poniższym artykule rzucamy światła na to, jak Żydzi stawiali czoła nazistom.

 

Holokaust pochłonął miliony istnień, a ci, którzy z niego ocaleli, z wielu powodów nie byli skłonni do dzielenia się opowieściami o bohaterskich działaniach Żydów przeciw nazistom. Jak stwierdza Paula S. Apsell, współreżyserka i producentka dokumentu „Ruch oporu: Żydzi przeciwko nazistom”: „Dziś, prawie 80 lat po Holokauście, ta historia pozostaje w dużej mierze nieznana szerokiej publiczności. Bez niej nasze zrozumienie tego ludobójstwa, które zmiotło z powierzchni ziemi dwie trzecie europejskich Żydów, pozostaje niepełne. To prowadzi do odnowienia antysemityzmu, nienawiści i zaprzeczania samemu Holokaustowi”.

Opór bez broni

Od 1939 roku w Europie Wschodniej utworzono około 1200 gett, w których stłoczono setki tysięcy Żydów. Mieszkający tam ludzie nie mieli broni, a jeśli znajdowali sposób na zaatakowanie nazistów,
spotykała ich surowa kara. Mimo to stawiali oni opór, otwierając nielegalne szkoły i biblioteki, zakładając chóry, a nawet stowarzyszenia teatralne. Dokumentowali nazistowskie zbrodnie wojenne
i utrzymywali wysoki poziom aktywności kulturalnej.

Ten nieuzbrojony opór został nazwany Amidah – przeciwstawienie się ciemiężcom poprzez zachowanie człowieczeństwa i żydowskiej tożsamości. Ale ta taktyka szybko uległa zmianie, gdy Niemcy zaczęli deportować Żydów do obozów zagłady. Kiedy zdali sobie sprawę, że ostatecznym celem nazistów jest eksterminacja całej ludności żydowskiej, zareagowali planując zbrojny opór. „Lepiej jest zginąć jako wolni bojownicy, niż żyć z łaski morderców” – głosili.

Opór w lasach

Około 30 tysięcy Żydów walczyło w lasach Europy, atakując nazistów i pomagając innym
w ucieczce. Kiedy naziści zaczęli likwidować getta, wielu Żydów uciekało do lasów, stawało się bojownikami ruchu oporu i, jeśli było to możliwe, dołączało do partyzantów. Nie wszystkie grupy partyzanckie witały osoby pochodzenia żydowskiego z otwartymi ramionami, więc tworzono własne oddziały. Przykładem może być „Avengers”, oddział ukrywający się w litewskim lesie Rudnickim, do którego mogły dołączać także kobiety.

Byli bardzo skuteczni – zabijali wielu żołnierzy wroga, niszczyli mosty i tory kolejowe, którymi przewożono nazistowskie wojska. Inne oddziały skupiały się przede wszystkim na ratowaniu życia – grupa partyzancka w Puszczy Nalibockiej zdołała zebrać w swoich szeregach ponad tysiąc osób, które bezpiecznie doczekały końca wojny unikając deportacji do obozów zagłady.

Opór w obozach

Wiemy o siedmiu buntach w obozach, z których sześć było prowadzonych przez Żydów. Poświęcili oni wiele i ryzykowali swoim życiem, by ratować współwięźniów, nawet w restrykcyjnie strzeżonych obozach, gdyż takie czyny zawsze były karane śmiercią. Źródła historyczne mówią także o licznych aktach odwagi w obliczu śmierci.

W Auschwitz-Birkenau żydowski kurier Bela Kazan uratował kilka węgierskich dziewcząt przed krematorium, przemycając je pod ogrodzeniem do obozu kobiecego. Z kolei grupa młodych kobiet dostarczyła proch strzelniczy uczestnikom powstania żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz-Birkenau, które wybuchło 7 października 1944 roku. Cztery z odważnych Żydówek zostały w rezultacie powieszone, ale nigdy nie ujawniły nazwisk pozostałych uczestniczek. Podczas tego buntu, będącego jednym z najważniejszych powstań w Auschwitz-Birkenau więźniom udało się zniszczyć komorę gazową i krematorium, a misja ta uratowała wiele ludzkich istnień.

Na premierę filmu dokumentalnego „Ruch oporu: Żydzi przeciwko nazistom” zapraszamy w sobotę 20 kwietnia o 21:00 na Polsat Viasat History.

foto. Viasat