Jesień 2017 w TVP Historia

Ważne debaty o przeszłości Polski, historia eksponatów Muzeum Armii Krajowej, kulisy pracy historyków IPN, tajemnice działania służby bezpieczeństwa w PRL oraz kuchnia tworzenia propagandy w Dzienniku Telewizyjnym – to tematy najnowszych programów publicystycznych, które jesienią codziennie gościć będą na antenie TVP Historia.

Jesień to czas ważnych historycznych rocznic m.in. wybuchu II wojny światowej, agresji Związku Radzieckiego na Polskę, października 1956 r. oraz wprowadzenia stanu wojennego. Tylko w TVP Historia widzowie poznają kulisy tych wydarzeń, sylwetki ludzi, którzy wpłynęli na ich bieg, rozmowy o wpływie historii na naszą współczesność, o patriotyzmie i narodowej tożsamości. Szczególnie istotne w kontekście przypadającej w 2018 roku 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W każdą sobotę o godz.15:40 Antena przypomni archiwalne, unikatowe filmy dokumentalne pokazujące polską drogę do niepodległości.
PREMIEROWE PROGRAMY PUBLICYSTYCZNE
KRYPTONIM MUZEUM – SZLAK ARMII KRAJOWEJ PREMIERA
wtorki godz. 18:45
Szesnastoodcinkowy reporterski cykl dokumentalny realizowany przez TVP Historia wspólnie z Muzeum Armii Krajowej. Każdy z przedmiotów muzealnej kolekcji ma swoją historię albo zapisał się w historii. To właśnie te przedmioty i dokumenty będą punktem wyjścia do opowieści o historii Armii Krajowej, militarnych dokonaniach i losach żołnierzy AK. Unikatowe dotąd niepublikowane dokumenty, wspomnienia żołnierzy Armii Krajowej, świadków wydarzeń historycznych. Historia pełna emocji i niezwykłych zwrotów akcji w programie Pawła Nowakowskiego.
ŚLADAMI ZBRODNI I WALKI 1944-1956 PREMIERA
środy godz. 18:45
Serial dokumentalny Agnieszki Kamińskiej realizowany we współpracy z Centralną Biblioteką Wojskową, przypominający miejsca napiętnowane śladami represji komunistycznych, zasługujące na wydobycie ze społecznej „niepamięci”. Będą to m.in.: więzienie przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, Łączka na Powązkach, Toledo i inne praskie katownie, obóz NKWD w Rembertowie. Dzięki archiwalnym, często po raz pierwszy publikowanym materiałom filmowym, widzowie będą mogli przenieść się w czasie, by ujrzeć osoby związane z aparatem bezpieczeństwa i ich ofiary. Cykl prezentuje nie tylko wydarzenia tragiczne, związane z kaźnią polskich żołnierzy, ale też historie przedstawiające wielkie momenty tamtego okresu.
TAŚMY BEZPIEKI PREMIERA
czwartki godz. 18:45
Czternastoodcinkowy cykl Cezarego Gmyza odkrywa kulisy i tajemnice działania służby bezpieczeństwa PRL. Dzięki zachowanym w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej nagraniom zrealizowanym przez komunistyczne służby, historycy mogą poznać specyfikę pracy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, techniki inwigilacji, wybieranie celów, metody stosowane w czasie śledztw, akcje podejmowane przeciwko antykomunistycznej opozycji. Cezary Gmyz z zaproszonymi ekspertami komentują przedstawione w trakcie programu filmy wprowadzając widzów w świat agentury. Różnorodność tematyki społecznej, politycznej i kryminalnej, którymi ówczesne służby były zainteresowane gwarantuje atrakcyjność każdego odcinka cyklu.
GONIEC HISTORYCZNY IPN PREMIERA
piątki godz. 18:45
Najciekawsze historyczne śledztwa oraz projekty badawcze Instytutu Pamięci Narodowej będą tematami kolejnych odcinków programu Bartosza Grudnika. Kulisy pracy historyków i prokuratorów IPN, zagadki historii, których rozwiązywaniem zajmują się pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej, ich wpływ na współczesne wydarzenia polityczne i życie społeczne, o tym opowiedzą goście poszczególnych odcinków programu.
NIECAŁA NIEPRAWDA PREMIERA
piątki godz. 20.00
Wiadomości „Dziennika Telewizyjnego” często wbrew woli i intencjom ich twórców pokazywały prawdę o PRL. Co przegapili propagandyści z Dziennika Telewizyjnego? Na ile i dlaczego ich praca jest świadectwem czasów PRL? O PRL-owskiej obyczajowości, codzienności i kulisach wielkiej polityki i pełnym humoru ale też historycznej wiedzy nowym cyklicznym programie rozmawiać będą Andrzej Kaczmarczyk i Dobrosław Rodziewicz.
PREMIEROWE CYKLE DOKUMENTALNE
PONIEDZIAŁEK
20:30 WOJOWNICY I ZDOBYWCY
W POSZUKIWANIU WIKINGÓW PREMIERA
od 18 września
Najczęściej wyobrażamy sobie Wikingów jako bandę spragnionych krwi piratów niszczących chrześcijańskie klasztory… i bez wahania można powiedzieć, że to prawda. Wikingowie nie brali jeńców, wyjątkowo okrutnie rozprawiali się z wrogami i sami uznawali się za najlepszych wojowników. W trzyodcinkowej serii BBC „W poszukiwaniu Wikingów” odkrywamy niezwykłą historię ludzi, którzy będąc na skraju upadku, zbudowali imperium obejmujące czwartą część globu. Skąd pochodzili? Jak naprawdę żyli? Co skłaniało ich do wyruszania na wyprawy kończące się często niesamowitymi odkryciami? W poszukiwaniu prawdy o krwawych Wikingach wędrujemy od Islandii po Istambuł.
Wielka Brytania 2012
WYPRAWY KRZYŻOWE PREMIERA
od 16 października
Pewnego listopadowego poranka 1095 roku papież Urban II wygłosił kazanie, które miało zmienić historię Europy. Jego słowa porwały tłumy zgromadzone we francuskim Claremont. W kolejnych miesiącach ich przesłanie odbiło się echem po Europie Zachodniej. Zaczęła się epoka krucjat. Papież ogłosił Świętą Wojnę przeciwko islamowi; wojnę o najświętsze miejsce chrześcijańskiego świata, Jerozolimę. Rozpoczęła się trwająca dwa stulecia walka, która do dzisiaj działa na wyobraźnię i jest tematem debat historycznych. Krucjaty najczęściej kojarzone były z fanatyzmem religijnym i przemocą, średniowiecznym rycerstwem i muzułmańskimi wojownikami, zamkami i królami, bohaterstwem, zdradą i poświęceniem. Współczesne badania, zarówno ze świata chrześcijan, jak i islamu, rzucają nowe światło na prowadzoną przez dwie wielkie religie wojnę w imię Boga. Dlaczego setki tysięcy chrześcijan i muzułmanów odpowiedziało na wezwanie do krucjat i dżihadu? I kto, koniec końców, wygrał wojnę o Ziemię Świętą? Odpowiedzi na te pytania widzowie znajdą w serii BBC „Wyprawy krzyżowe”.
Cykl dokumentalny – 3 odcinki
Wielka Brytania 2014
NA DZIKIM ZACHODZIE PREMIERA
od 6 listopada
Czas notorycznych zabójców, szeryfów i działania na granicy prawa. Dziki Zachód okazał się żyznym gruntem dla opowieści o bohaterstwie i tryumfie dobrobytu nad nędzą. Historią Billy Kida interesowali się wszyscy. Ten serial odpowie na pytanie, ile jest w niej prawdy, a ile legendy. Ponadto widzowie będą mogli się dowiedzieć, między innymi czy generał Custer był nieudolnym i próżnym człowiekiem, po której stronie naprawdę stał Wyatt Earp oraz dlaczego gubernator Nowego Meksyku rozważa obecnie przebaczenie Billy’emu Kidowi.
Cykl dokumentalny 3 odcinki
Wielka Brytania 2007
WTOREK
22:40 – II WOJNA ŚWIATOWA
PODWODNY GROBOWIEC – TRAGEDIA HMS HOOD PREMIERA
29 sierpnia
Na zdradzieckich, lodowatych wodach Cieśniny Duńskiej na zachód od Islandii rozegrała się jedna z największych bitew morskich drugiej wojny światowej. Duma brytyjskiej Royal Navy, przestarzały krążownik HMS „Hood” stanął do walki z nowym niemieckim pancernikiem „Bismarckiem”. Okręt brytyjski został trafiony i w trzy minuty zatonął. Zginęło 1415 członków załogi. Jest to największa w dziejach tragedia brytyjskiego okrętu wojennego. Po ponad 70. latach aktualne pozostają dwa pytania: jak duma brytyjskiej floty mogła pójść na dno tak szybko i kto za to odpowiadał? Tajemnicy nie udało się wyjaśnić dwóm powołanym w tym celu komisjom. Dlatego na Północny Atlantyk płynie statek z ekspedycją badawczą.
Cykl dokumentalny 2 odc.
Wielka Brytania 2009
PANCERNI POGROMCY HITLERA  PREMIERA
od 12 września
Druga wojna światowa była konfliktem epoki maszyn. O zwycięstwie na lądzie decydowały czołgi. Temu, kto zaniedbał broń pancerną, groziła zagłada. Czołgi uczestniczyły w tej wojnie od pierwszego do ostatniego dnia. Walczący w nich ludzie mieli całościowy obraz konfliktu: od upadku Francji po wojnę w Afryce, od lądowania w Normandii po ostateczne zwycięstwo w Niemczech. Brytyjski film „Pancerni pogromcy Hitlera” jest opowieścią o szóstce niezwykłych żołnierzy z jednej jednostki Piątego Królewskiego Pułku Pancernego, znanego też pod nazwą Parszywej Piątki. Szlak bojowy tego pułku został wskrzeszony dzięki relacjom żyjących jeszcze weteranów oraz nieznanym dotąd listom i dziennikom pozwalającym nam wniknąć w twardą rzeczywistość wojny pancernej. Odyseja Parszywej Piątki zaczyna się na początku wojny.
Cykl dokumentalny – 2 odc.
Wielka Brytania 2013
KONWÓJ: BITWA O ATLANTYK PREMIERA
od 26 września
W odpowiedzi na niemiecki atak na Polskę, 3 września 1939 roku Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom. Europa szybko uległa jednak armii niemieckiej, a Wielka Brytania wkrótce została odcięta. Sytuacja była krytyczna. Podstawowego zaopatrzenia miało wystarczyć jedynie na trzy tygodnie. Neutralne Stany Zjednoczone nie chciały udzielić pomocy. Wielka Brytania musiała liczyć na Kanadę będącą częścią Imperium Brytyjskiego. Spokojne dotąd porty Halifax i Sydney stały się centrum największej operacji zaopatrzeniowej w historii. Kanadę dzieli od Wielkiej Brytanii 4500 km przez ocean. To był doskonały teren działania dla U-botów, a U-boty to najlepsza ofensywna broń w wojnie morskiej i najlepsze okręty torpedowe. Wielka Brytania była przekonana że Królewska Marynarka Wojenna, najpotężniejsza na świecie, z łatwością ochroni statki zaopatrzeniowe. Do Bożego Narodzenia 1939 roku system konwojów zaczął sprawnie funkcjonować. U-boty zatopiły 110 płynących samotnie statków, ale konwoje straciły tylko cztery z sześciu tysięcy jednostek. Wkrótce jednak Niemcy opracowali strategię wilczych stad, która okazała się dla hitlerowców wielkim sukcesem. A los drugiej wojny światowej zależał od wyniku bitwy o Atlantyk.
Cykl dokumentalny – 4 odc. Wielka Brytania 2009
STATKI WOLNOŚCI PREMIERA
od 14 listopada
W 1999 roku stary statek towarowy, Zhan Dou 43, zakończył w Chinach swoją długą karierę. To pozornie zwyczajne wydarzenie zamknęło niesamowitą morską sagę. Zhan Dou 43 został wodowany w Baltimore w 1943 roku i był ostatnim ze Statków Wolności (Liberty Ships). Między wrześniem 1941, a sierpniem 1945 roku Amerykanie zbudowali 2 710 identycznych statków towarowych nazywanych Statkami Wolności. Każdego dnia wodowano po dwie sztuki. Cel był prosty: zbudować większą liczbę statków niż niemieckie i japońskie okręty podwodne mogłyby zatopić. Statki te dostarczały nowy sprzęt i ludzi na wszystkie teatry II wojny światowej. Bez nich nie odbyłby się desant wojsk amerykańskich 6 czerwca 1944 roku na plażach Normandii.
Cykl dokumentalny – 4 odc. Francja 2010
ŚRODA
20:30 HISTORIA POWSZECHNA
HISTORIA ŚWIATA WEDŁUG ANDREW MARRA PREMIERA
od 13 września
Seria telewizyjna produkcji BBC przedstawiająca 70 000 lat historii świata od początku cywilizacji ludzkiej, kiedy afrykańskie ludy wędrowne rozprzestrzeniły się po całym świecie, osiedliły się i rozpoczęły uprawę ziemi – do czasów współczesnych. Zrealizowana z niezwykłym rozmachem i dbałością o detale: kostiumy czy użycie oryginalnych języków portretowanych ludów. W filmach wykorzystano również wiele specjalnych efektów cyfrowych, na przykład komputerowo stworzono model budynku Pałacu w Knossos.
Cykl dokumentalny – 8 odc.
Wielka Brytania 2012
BIZANCJUM: OPOWIEŚĆ O TRZECH MIASTACH PREMIERA
od 13 grudnia
Bizancjum, Konstantynopol, Stambuł. Jedna metropolia była stolicą trzech imperiów – rzymskiego, bizantyjskiego i tureckiego. Każde z nich przyniosło inne wyznanie, przekonania i tradycje, i każde pozostawiło swoje piętno na architekturze miasta, które jest jedyną na świecie metropolią położoną na dwóch kontynentach oraz, u boku Jerozolimy i Rzymu, jednym z najwspanialszych świętych miast świata. Jego nazwa – Bizancjum – pochodzi od imienia Byzasa, legendarnego greckiego króla, syna Posejdona. Zdobywcy i pielgrzymi, kupcy i podróżnicy przybywali do miasta dla władzy, rozrywki i religii. Nic więc dziwnego, że Bizancjum nazywano miastem pragnień. Obecnie Stambuł roi się od minaretów muzułmanów, którzy przejęli miasto. Z nich muzułmańscy mieszkańcy miasta wzywani są na modlitwy. To jeden z przejawów zmienności tego miejsca. Jednak zanim pojawiły się minarety, ulice zapełniały świątynie greckich i rzymskich bogów i chrześcijańskie kościoły.
Cykl dokumentalny – 3 odc.
Wielka Brytania 2013
CZWARTEK
20:30 MILITARIA
„CI CHOLERNI CUDZOZIEMCY”. POLACY W BITWIE O ANGLIĘ. PREMIERA
7 września
Film Carla Hindmarcha powstał na podstawie kronik Dywizjonu 303 oraz wspomnień pilotów, którzy znali polskich lotników walczących w Bitwie o Anglię. Jest to pierwszy brytyjski dokument o Polakach, którzy zmienili bieg historii Wielkiej Brytanii. Dywizjon 303 zestrzelił dwa razy więcej niemieckich samolotów niż inne jednostki RAF-u i było w tej jednostce najwięcej asów lotnictwa. Początkowo jednak Anglicy nie dawali za polskich pilotów złamanego pensa. Kiedy 22 lipca w bazie RAF-u w Northolt utworzono Dywizjon 303, polskim pilotom przydzielono anglojęzycznych dowódców. Polacy nie znali angielskiego i nie umieli latać na angielskich maszynach. Kazano więc im uczyć się i czekać. Doświadczonym polskim lotnikom, choć rwali się do akcji, przez długi czas nie pozwalano walczyć. Wreszcie nadszedł czas, kiedy Polacy z Dywizjonu 303 wzbili się w powietrze. Polscy lotnicy szybko pokonali wszelkie bariery. Zaimponowali Anglikom walecznością, odwagą i skutecznością. Pierwszy dzień bojowy Polaków wypadł 31 sierpnia 1940 roku, prawie dokładnie rok po napaści Niemiec na Polskę. 7 września Polacy zestrzelili 16 maszyn wroga w niecały kwadrans. Tego rekordu nie pobił żaden dywizjon RAF – u. Brytyjska prasa nazwała polskich pilotów najwspanialszymi chłopcami Anglii. Otaczała ich aura romantyzmu. Dzięki Polakom Hitler nie zdołał zdobyć Anglii z powietrza. Dzisiaj nie żyje już żaden z asów Dywizjonu 303. Niestety, po wojnie ich sukcesy zostały zapomniane. Na londyńskiej paradzie zwycięstwa w 1946 roku nie było ani jednego Polaka. Przed królem Jerzym VI defilowali Czesi, Chińczycy i Irańczycy. Ani jeden z dwustu tysięcy Polaków, którzy walczyli z faszyzmem, nie został zaproszony na paradę aliantów. Anglia nie chciała urazić Stalina. Każdego roku coraz mniejsza grupka weteranów zbiera się przy pomniku w Northolt, żeby oddać cześć poległym Polakom i zachować o nich pamięć. W II wojnie światowej straciło życie 1973 polskich pilotów. Mimo ich poświęcenia, po wojnie Polska nie odzyskała wolności.
Wielka Brytania 2009
NAJDZIWNIEJSZA BROŃ NA ŚWIECIE  PREMIERA
od 14 września
Plecak odrzutowy, nadmuchiwany gumowy samolot, przenoszone przez gołębie inteligentne bomby, a nawet kot podsłuchujący wrogów – to tylko nieliczne spośród tajnych urządzeń skonstruowanych po to, żeby dać przewagę Zachodowi w walce z wrogami podczas drugiej wojny światowej i zimnej wojny. Po drugiej stronie barykady konstruktorzy także nie pozostawali bezczynni. Radzieccy naukowcy pracowali nad ogromnym ekranoplanem – rodzajem pojazdu poruszającego się na niewielkiej wysokości nad wodą lub inną gładką powierzchnią, z wykorzystaniem efektu przypowierzchniowego. Wśród niemieckich mega-broni Hitlera były: czołg Maus, tak duży i ciężki, że żaden most nie wytrzymałby jego przejazdu, czy broń oblężnicza, tak masywna, że do jej odpalenia potrzebnych było 1000 osób. Twórcy serialu „Najdziwniejsza broń na świecie” zajrzeli za kulisy największych światowych konfliktów i ujawnili tajne nagrania wielu najbardziej niezwykłych sprzętów wojskowych.
Cykl dokumentalny – 6 odc.
Wielka Brytania 2012
JAK WYGRAĆ WOJNĘ  PREMIERA
od 26 października
Wyobraź sobie, że jesteś odpowiedzialny za 150 tys. armię. Zanim jednak twoja armia choćby zbliży się do pola walki, musisz ją nakarmić, tak by dostarczyć każdemu żołnierzowi 4000 kalorii dziennie, wyposażyć ją w ciepłe ubrania i solidne buty, przetransportować nie tylko armię, ale i jej broń oraz pozostały sprzęt nieraz na odległość kilku tysięcy kilometrów, utrzymać armię w czystości i bez chorób pasożytniczych, dać jej miejsce do spania, przechowywania broni, a nawet skorzystania z toalety. To nie jest chwalebna strona wojskowego kunsztu, nie przynosi medali, jednak to, w jaki sposób sprostasz tym wymaganiom, znacząco zwiększa prawdopodobieństwo twojej wygranej. Seria – pełna zaskakujących faktów i nowych danych z najważniejszych konfliktów historycznych, ale i obecnych czasów – ujawnia, dlaczego logistyka wojskowa jest równie ważna jak bohaterstwo na polu walki.
Cykl dokumentalny – 3 odc.
Wielka Brytania 2012
WOJNA W WIETNAMIE PREMIERA
od 16 listopada
Wojna w Wietnamie kosztowała życie 58 tys. Amerykanów i 3 miliony Wietnamczyków. Było to wydarzenie definiujące całe pokolenie, jednocześnie najbardziej dzielące społeczeństwo amerykańskie we współczesnych czasach. Od ponad 30 lat wszyscy zadawali sobie pytanie: dlaczego Stany Zjednoczone zaangażowały s- ię w ten konflikt? Film dokumentalny “Wojna w Wietnamie” przedstawia losy jednego z największych błędów minionego stulecia: przystąpienia Ameryki do wojny w Wietnamie. W filmie wystąpił Robert McNamara – były sekretarz obrony w gabinecie prezydentów Kennedy’ego i Johnsona.
Cykl dokumentalny 3 odc.
PEARL HARBOUR PREMIERA
od 30 listopada
Po niszczycielskim ataku na Pearl Harbor w 1941 roku, wstrząs opinii publicznej szybko przerodził się w oburzenie. W ataku zginęło 2403 Amerykanów. Jak to się stało, że udało się tak zaskoczyć amerykańską marynarkę? Ktoś na pewno musiał być winny tej sytuacji, więc winowajca został wkrótce odnaleziony. Pierwszy odcinek filmu bada, jak wojskowy estalishment i administracja prezydenta Roosevelta znalazła kozła ofiarnego w admirale Husbandzie Kimmelu – dowódcy floty Pacyfiku. Kariera Kimmela została brutalnie zniszczona w desperackiej próbie ukrycia wielu błędów amerykańskiego wywiadu. Rodzina Kimmela nadal protestuje w obronie jego niewinności i walczy o przywrócenie jego stopni wojskowych. Wypowiedzi ekspertów wywiadu, byłymi amerykańskimi admirałami i czołowymi historykami oraz świeżo ujawnione dokumenty rzucają nowe światło na tragedię Pearl Harbor.
Cykl dokumentalny 2 odc.
Wielka Brytania 2016
NIEZNANA HISTORIA WIELKIEJ ARMADY PREMIERA
od 14 grudnia
Gdy Elżbieta I wstąpiła na angielski tron w 1558, odrzuciła zaloty Filipa II, cesarza Hiszpanii. Trzydzieści lat później, mógł on przeprowadzić ogromną inwazję przeciwko niej, starając się obalić Elżbietę i przywrócić protestancką Anglię na łono Kościoła katolickiego. Była to decyzja, która zdefiniowała przyszłe losy tych monarchów i zmieniła bieg historii nie tylko ich krajów i całego świata – zdecydowała o kolonialnym podziale świata i podziale stref wpływów w Europie. W listopadzie 1586 roku Hiszpanie rozpoczęli przygotowania do wielkiej operacji desantowej bezpośrednio na Anglię. Wzięło w niej udział 130 okrętów i 31 tys. żołnierzy, z czego 17 tys. miało brać udział w inwazji na 200 barkach desantowych, a 14 tys. miało zostać jako przeciwwaga dla powstańców niderlandzkich. Alonso Perez de Guzman el Bueno, wyznaczony przez króla Filipa II  dowódcą Armady twierdził: „Flota jest tak ogromna, a przedsięwzięcie takiej wagi, iż wydaje się nieszczęśliwym powierzenie odpowiedzialności za nią osobie nie posiadającej doświadczenia w prowadzeniu wojny morskiej”. Król jednak był nieprzejednany. Twórcy serii mieli do dyspozycji 3 tys. niedostępnych wcześniej dokumentów, w tym niektóre napisane były przez samego Filipa.
Cykl dokumentalny – 3 odc.
Wielka Brytania 2015
PIĄTEK
15:35 – STAROŻYTNOŚĆ
ŹRÓDŁA NASZEJ CYWILIZACJI PREMIERA
od 1 września
Archeolog i historyk Richard Miles odkrywa korzenie cywilizacji europejskiej w epickiej serii, która obejmuje okres od powstania pierwszych miast w Mezopotamii do upadku Cesarstwa Rzymskiego. Przemierza Bliski Wschód, Egipt, Pakistan i basen Morza Śródziemnego, aby odkryć filary społeczeństw europejskich: metodę organizacji społecznej, demokrację oraz handel i technologię. Prowadzący, z pomocą lokalnych ekspertów i archeologów, przywraca te legendarne cywilizacje z powrotem do życia, aby pokazać, jak sukcesy i porażki starożytnych ukształtowały świat i w jakim stopniu jesteśmy ich spadkobiercami.
Cykl dokumentalny 6 odc.
Wielka Brytania 2010
TAJNE HISTORIE ARCHEOLOGII PREMIERA
od 13 października
Od czasów rzymskich do czasów współczesnych, ludzie chcieli dowiedzieć jak powstały najbardziej znane budowle stworzone ludzką ręką i jak to się stało, że przetrwały do dziś. Trzyodcinkowa seria wprowadza widzów w arkana archeologii. Gospodarz filmów, archeolog Richard Miles, wędruje w czasie przez wieki: od renesansu do dnia dzisiejszego, aby odkryć, jak staraliśmy zrozumieć naszą zamierzchłą przeszłość w ciągu ostatnich 2 tys. lat historii.
Cykl dokumentalny 3 odc.
Wielka Brytania 2013
CAŁA PRAWDA O GREKACH PREMIERA
od 3 listopada
Dr Michael Scott odkrywa dziwny i niezwykle ciekawy świat starożytnych Greków. Pyta kim byli ci ludzie, którzy dali nam demokrację, architekturę, filozofię i literaturę.
Cykl dokumentalny – 2 odc.
Wielka Brytania 2013
GRECKA ODYSEJA PREMIERA
od 08 grudnia
Joanna Lumley wyrusza na zwiedzanie jednego z najbardziej zróżnicowanych i zaskakujących krajów w Europie, gdzie swój początek mają zachodnie cywilizacje. Podążając śladami starożytnych Greków, odwiedzimy jedne z najbardziej znaczących miejsc ich imperium, odkryjemy historie bogów, wierzenia, mity i legendy, które wywodzą się z tego głęboko znaczącego rozdziału w historii Europy.
Cykl dokumentalny 4 odc.
PIĄTEK
20:30 TAJEMNICE
ODKRYĆ TAJEMNICĘ PREMIERA
od 8 września
Cykl skupia się na sześciu największych skarbach świata: Arce Przymierza, Włóczni Przeznaczenia, popiersia Neferetiti, posagów z Wysp Wielkanocnych, Piramidzie Cheopsa i statku Czarnobrodego. W serii zderzają się fakty i legendy, jednak w poszukiwaniu prawdy żaden kamień nie pozostaje nieodwrócony…
Cykl dokumentalny – 6 odc.
Wielka Brytania 2013
TAJNE AKCJE SZPIEGOWSKIE PREMIERA
od 13 października
Seria przedstawiająca prawdziwe opowieści o tajnych operacjach amerykańskich prowadzonych w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie. Każdy odcinek prezentuje historię nowo odtajnionej misji i komentarz agentów, którzy ją przeżyli. Wielu z agentów występuje przed kamerą po raz pierwszy. Dzięki współpracy z kongresmanem Mikem Rogersem, który pracował ściśle z członkami wszystkich szesnastu agencji wywiadowczych przez dekadę, serial umożliwia nam dostęp do sekretnego świata szpiegów.
Cykl dokumentalny – 8 odc.
USA 2016
GENIUSZE WYNALAZKÓW PREMIERA
od 8 grudnia
Seria dokumentalna ukazująca 12 wynalazków, które zmieniły nasze życie. Cykl rozpoczyna się od opowieści o władzy i trzech najbardziej wpływowych wynalazkach wszechczasów: silniku parowym, generatorze elektrycznym i turbinie parowej. Drugi program ukazuje niesamowity łańcuch wydarzeń, który umożliwił podróże globalne. W odcinku trzecim, zespół badaczy pokazuje, jak telegraf elektryczny, telefon oraz komunikacja bezprzewodowa zmieniły sposób porozumiewania.
Cykl dokumentalny 4 odc.
Wielka Brytania 2013
SOBOTA
13:00 STAROŻYTNOŚĆ
DZIEDZICTWO STAROŻYTNYCH CYWILIZACJI PREMIERA
od 2 września
Od zarania historii ludzie rozwijali kolejne cywilizacje: jedne upadały szybko, inne pozostawiły po sobie wiele śladów. Autorzy serii dokumentalnej „Civilization’s Legacy” prezentują cywilizacje, które miały przełomowe znaczenie w dziejach ludzkości. W oparciu o badania archeologiczne i materiały historyczne, a także informacje o charakterze społecznym, gospodarczym i politycznym przedstawiają często nową wizję historii człowieka oraz wyjaśniają powiązania między przeszłością a teraźniejszością. Serial dostarcza widzom sporą porcję wiedzy i rozrywki oraz dużą dawkę zaskoczenia.
Cykl dokumentalny 8 odc.
SEKRETY WYRYTE W KAMIENIACH PREMIERA
od 28 października
Seria “Sekrety wyryte na kamieniach” prezentuje największe zabytki archeologiczne wokół basenu Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie oraz pokazuje historię ich powstania, rozwoju i upadku. Dzięki znanym archeologom i osiągnięciom grafiki komputerowej możemy wreszcie zobaczyć i zwiedzić te zabytki oraz poznać wielkie cywilizacje Mezopotamii, Egiptu pod rządami faraonów, starożytnej Grecji i Imperium Rzymskiego. Seria wskaże też kamienie węgielne w dziejach człowieka, takie jak powstanie mitycznych miast, czy wynalezienie alfabetu.
Cykl dokumentalny 8 odc.
NIEDZIELA
11:55 HISTORIA NATURALNA
JEDWABNY SZLAK PREMIERA
od 3 września
Fascynująca opowieść o historii szlaku handlowego, który odmienił świat. A wszystko zaczęło się od jednego towaru materiału utkanego z kokonu pewnej ćmy, z którego zaczęto szyć cesarskie szaty. Jedwabny Szlak mierzył ponad osiem tysięcy kilometrów i biegł z dawnej chińskiej stolicy przez mityczne miasta Azji Środkowej Samarkandę i Persepolis aż po Morze Śródziemne do bazarów Konstantynopola i do weneckich kupców. Od Aleksandra Wielkiego po Czyngis-chana, cesarze i książęta zawsze chcieli go kontrolować. Warto było o niego walczyć. Przynosił nie tylko zyski materialne. Ludy, których ziemie przecinał, wymieniali towary, ale też idee i zdobycze techniki, od których później zależał byt Zachodniej Europy: papier, proch, instrumenty muzyczne. Jedwabny Szlak przekraczał granice, umożliwiał kontakt między różnymi kulturami, ale rodził też konflikty.
Cykl dokumentalny 3 odc. Wielka Brytania 2016
ZIEMIA, PLANETA ROŚLIN. ŻYCIODAJNE ŚWIATŁO PREMIERA
od 3 września
Mamutowce olbrzymie to największe żywe organizmy na Ziemi. Niektóre mają ponad trzy tysiące lat. Każdy wyrósł z maleńkiego nasionka. Lecz nawet one wydają się mało ważne w porównaniu z tym, co zdziałały rośliny na przestrzeni dziejów naszej planety. Ziemia u zarania swoich dziejów wyglądała jak obcy świat. Było bardzo mało tlenu. Atmosfera składała się głównie z toksycznych wyziewów wulkanicznych. Nie było śladu życia. To jednak miało się wkrótce zmienić. Między trzy a dwa i pół miliarda lat temu nastąpił najważniejszy punkt zwrotny w historii życia na Ziemi. Zaczęła powstawać pierwsza na Ziemi sprzyjająca życiu atmosfera. A stało się to dzięki sinicom – najwcześniejszym przodkom roślin. Organizmy roślinne mają niezwykłą zdolność ujarzmiania energii z kosmosu, by wytworzyć pokarm. Nazywa się to fotosyntezą i jest najważniejszym naturalnym procesem na Ziemi. Głównym celem fotosyntezy roślin jest wytworzenie cukrów. Cukry są konieczne do życia i wzrostu roślin. Są również źródłem pokarmu dla wszystkich zwierząt. Dzięki fotosyntezie rośliny zmieniły martwą planetę w żyjący świat. Ta zdolność tworzenia życia ze światła pozwoliła roślinom zdominować planetę. Rośliny wykorzystały światło gwiazd, by dać światu energię. Stworzyły życiodajną atmosferę. Wyrzeźbiły powierzchnię Ziemi i pokierowały ewolucją wszystkich zwierząt, łącznie z naszymi przodkami. Można powiedzieć, że rośliny stały się motorem historii ludzkości i doprowadziły do narodzin cywilizacji. Atutem serii są przepiękne zdjęcia.
Cykl dokumentalny – 3 odc. Wielka Brytania 2012
PLANETA DINOZAURÓW PREMIERA
od 15 października
W „Planecie dinozaurów” ożywają potwory dziwniejsze i straszniejsze od tych, jakie kiedykolwiek pokazano na ekranie. O ich istnieniu naukowcy dowiedzieli się zaledwie kilka lat temu. W ostatnim dziesięcioleciu odkryto bowiem więcej nowych gatunków dinozaurów niż w ciągu ostatnich 200 lat. Paleontolodzy wiedzą dziś, że dinozaury władały Ziemią ponad 250 milionów lat. Żyły w każdym jej zakątku, wypełniając każdą niszę ekologiczną i rozwinęły się w formy większe, straszniejsze i dziwniejsze, niż sobie dotąd wyobrażaliśmy. W “Planecie dinozaurów” sięgamy setki milionów lat w przeszłość i przenosimy do różnych miejsc na całej kuli ziemskiej. Dzięki najnowszym technikom komputerowym na ekranie ożywają najdziwniejsze istoty, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi: przerażające potwory morskie, jak np. Drapieżnik X, olbrzymie 17 – metrowe spinozaury czy kanibalistyczne mażungazaury i mapuzaury które, jak się przypuszcza, polowały w grupach na gigantyczne argentynozaury, uchodzące za największe zwierzęta w dziejach Ziemi, jakie dotąd poznano. Obok nich pojawi się notronychus – osobliwy drapieżnik, który przeszedł na wegetarianizm oraz maleńki epideksipteryks żyjący na drzewach i wyposażony w palce podobne do palców ET i ogon zakończony wachlarzem z piór. W pierwszym odcinku zobaczymy największe na świecie dinozaury, których szczątki odkryto w ostatnich latach. Żyły one 95 milionów lat temu na terenach dawnej Afryki. Są to gady takie jak uranozaur, oraz spinozaur i karcharodontozaur. Pojawią się także największe kolosy zamieszkujące Amerykę Południową w okresie kredowym: roślinożerny argentynozaur o długości 35 metrów i wadze 75 ton oraz drapieżny mapuzaur o długości 12 metrów i wadze 5 ton. Postęp w dziedzinie paleontologii oraz w sferze rekonstrukcji obrazu sprawia, że wiedza o dinozaurach nieustannie się poszerza.
Cykl dokumentalny 3 odc. Wielka Brytania 2011
OPOWIEŚCI O YELLOWSTONE PREMIERA
od 5 listopada
Zimą 1807 roku samotny traper, John Colter, dotarł w samo serce Gór Skalistych w Ameryce Północnej. W okolicach górnego biegu rzeki Yellowstone odkrył zaginiony świat. W tym malowniczym krajobrazie królują: lód, ogień i siarka. Kraina wielkich kontrastów jest dużym wyzwaniem dla każdego organizmu, żyjącego tu i walczącego o przetrwanie. Yellowstone – to jeden z najcenniejszych skarbów przyrody na ziemi. Pierwszego marca 1872 roku amerykański prezydent Ulisses Simpson Grant docenił wyjątkowość tego miejsca, tworząc tu pierwszy w świecie park narodowy. Seria BBC “Opowieści o Yellowstone” składa się z trzech odcinków: “Zima”, “Lato” i “Jesień”. Całość tworzy niezwykły obraz przyrody najstarszego parku narodowego. Żyjące tu zwierzęta muszą przystosować się do ekstremalnych warunków, wynikających w nietypowego usytuowania tej krainy. Pod powierzchnią rozciągającego się tu wulkanicznego płaskowyżu znajduje się olbrzymia komora magmowa. Yellowstone to najbardziej rozległy obszar geotermalny na Ziemi. Słynie m. in. z gejzerów, gorących źródeł i wodospadów. Każda pora roku jest tu wyrazista. Niektóre zwierzęta odwiedzają to miejsce sezonowo, lokalne gatunki muszą stawić czoło zmianom zachodzącym wraz z kolejnymi porami roku. Brytyjscy dokumentaliści przybliżają widzom zwyczaje żyjących tu drapieżników i roślinożerców. Kamera podpatruje m. in. wilki, niedźwiedzie grizzly, bieliki amerykańskie, bizony i jelenie wapiti.
Cykl dokumentalny 3 odc. Wielka Brytania 2009
ZNANE I LUBIANE W NOWEJ ODSŁONIE
NOWE ATENY
wtorek godz. 20:30
Prowadzona na żywo, przez Piotra Gursztyna oraz Piotra Legutkę, debata historyczna, dotycząca istotnych wydarzeń, budzących gorące spory tematów i najważniejszych rocznic historycznych. Gośćmi programu będą historycy, dziennikarze i komentatorzy życia publicznego.
FLESZ HISTORII
poniedziałek, godz. 18:45
Tygodnik historyczny o najważniejszych wydarzeniach dotyczących historii – obchody rocznic, premiery filmowe, odsłanianie pomników, wystawy muzealne. Także kontrowersyjne tematy, np. dotyczące wyników badań naukowych. Prowadzący: Monika Białek i Marek Zając.
EX LIBRIS
niedziela, godz.17:35
„Ex Libris” TVP Historia to jedyny w Polsce program telewizyjny poświęcony wydawnictwom historycznym, książkom, o których nie można zapomnieć, czy pominąć je milczeniem. W atrakcyjnej formie przedstawiamy nowości, tytuły pod patronatem TVP Historia, recenzje książek, a także kącik „polecamy”, w którym wskazujemy na ważne nowości na rynku wydawniczym. Głos Krystyny Czubówny przybliża widzom  nowości wydawnicze, książki, które przebojem weszły na rynek, a także najciekawsze pozycje prezentujące wyniki badań naukowców.  Doceniana przez widzów audycja stała się ważnym elementem w publicznej debacie o rynku wydawniczym książek historycznych. Wyrazem tego była przyznana programowi w 2014 r. nagroda Targów Książki Historycznej. Stałym elementem „Ex Librisu” są rozmowy , przybliżające widzom treści zawarte w nowościach wydawniczych. Dziennikarz i publicysta Wiktor Świetlik oraz prof. Antoni Dudek recenzują ciekawe, kontrowersyjne, nowatorskie książki, które warto mieć na półce.
BYŁO NIE MINĘŁO… KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII
poniedziałek-czwartek godz. 20:00
Jeżeli gdzieś w mroku czasu czai się tajemnica, prędzej czy później wyruszy ku niej ekipa programu „Było.nie minęło”. Niemal każdy z odcinków cyklu Adama Sikorskiego ma charakter wyprawy poszukiwawczej. Akcja biegnie dwutorowo; ekipa przeszukuje georadarem miejsca wydarzeń i katastrof sprzed lat, bada jeziora, rzeki i bagna, szpera w złomowiskach, przeszukuje stare kuźnie w poszukiwaniu części polskich wrześniowych czołgów. Równolegle przedstawia dokumentalną opowieść o ludziach zaangażowanych w wydarzenia, opowiada o polskim przemyśle zbrojeniowym i utalentowanych konstruktorach sprzed lat. Efekty tych działań są zaskakujące: namacalne fragmenty historii, ślady sprzętu, który uznano za zaginiony. Znaleziska po konserwacji trafiają do lokalnych muzeów uzupełnione – tam gdzie to możliwe – o fotografie załogi i opisy bitew.
SPÓR O HISTORIĘ
sobota godz.15:35
Kontrowersje, opinie, nowe interpretacje, różne oblicza historii. W programie historie mało znane lub zapomniane, zaskakujące i oryginalne interpretacje faktów znakomicie znanych. Przywołujemy postaci polityków, monarchów, żołnierzy, artystów, których postawy były niejednoznaczne oraz wydarzenia, które zmieniały historię Polski i świata. Swoje opinie prezentują najwybitniejsi polscy historycy. Program prowadzą: Piotr Legutko, Maciej Zakrocki i Marek Zając.