„Długa droga do domu” – historia o wojnie i emocjach w National Geographic
„To historia o odwadze i męstwie naszych młodych żołnierzy i ich dowódców, która pomoże Amerykanom zrozumieć czym zajmuje się wojsko i utwierdzi ich w przekonaniu, że służą w niej wspaniali żołnierze i dowódcy… Jest to także jedna z pierwszych produkcji, jaką widziałem, która skupia się na rodzinie, na tym co dzieje się tutaj, w bazie Fort Hood i naszych domach, z dala od linii frontu”. Podpułkownik Timothy Hyde, zastępca dyrektora Działu Public Affairs Armii Stanów Zjednoczonych, Region Zachodni.
Dzień 11 listopada został ustanowiony amerykańskim świętem narodowym w przez prezydenta Dwighta Eisenhowera w 1954 roku. Co roku Dzień Weterana jest dla Amerykanów okazją, by czcić pamięć żołnierzy walczących we wszystkich wojnach z udziałem amerykańskich wojsk. Tego dnia znajdują czas, by pochylić się nie tylko nad wydarzeniami zapisanymi na kartach narodowej historii, ale również prywatnymi – naznaczonymi wojną i walką – historiami żołnierzy.
Według szacunków, w Stanach Zjednoczonych mieszka obecnie około 18,5 miliona weteranów wojennych. Brali oni udział w II wojnie światowej, wojnie koreańskiej, wietnamskiej i wojnach w Zatoce Perskiej. Większość z nich z trudem układa sobie życie „po wojnie” i nie potrafi wrócić do swoich dotychczasowych aktywności. Dla wielu żołnierzy przebywanie poza domem przez długi okres misji oznacza poważne problemy w życiu rodzinnym i zawodowym. W szczególności narażeni są wojskowi rezerwiści, którzy nie są szkoleni i przygotowywani do długich i trudnych misji. Badanie zdrowia uczestników działań wojennych w Iraku i Afganistanie przeprowadzone w 2003 roku wykazało, że prawie wszyscy żołnierze w Iraku stawali oko w oko ze śmiercią, ponad 90% było rannych. Prawie wszyscy byli ofiarami ataków, większość z nich wpadła w zasadzkę wroga. Około 90% żołnierzy znajdowało się pod ostrzałem rakietowym a ponad 85% wskazało, że bliskie im były osoby bardzo ciężko ranne lub zabite. Jak wynika z tych samych badań, na zespół stresu pourazowego (PTSD) narażonych może być nawet blisko 20% weteranów, którzy uczestniczyli w działaniach wojennych w Afganistanie i Iraku.
Seria „Długa droga do domu”, powstała na bazie książki Marthy Raddatz pod tym samym tytułem, pokazuje z czym mierzyli się żołnierze, którzy wpadli w zasadzkę podczas misji stabilizacyjnej w Iraku i jakie wyzwanie stało przed ich rodzinami, które oddalone o ponad 11 tysięcy kilometrów czekały na informacje o swoich najbliższych. Osią historii przedstawionej przez National Geographic stały się wydarzenia z 2004 roku, kiedy niewielki pluton żołnierzy z 1. Dywizji Kawalerii z bazy Fort Hood (Texas) wpadł w zasadzkę na przedmieściach Bagdadu – w Sadr City. Ten tragiczny dzień zapisał się w historii amerykańskiej wojskowości jako „czarna niedziela”.
Bohaterów poznajemy w dniu wyjazdu, który z założenia miał być misją pokojową. Zadaniem żołnierzy miało być zdobycie przychylności i sympatii lokalnej ludności, ciężko doświadczonej podczas brutalnych rządów Saddama Husajna.
Jest niedziela, 4 kwietnia. To dla wojskowych pierwszy dzień patrolu i czwarta doba zaplanowanej na rok misji w Iraku. Podczas gdy w Fort Hood rodziny żołnierzy cieszą się piękną, wiosenną pogodą i wolnym dniem, na przedmieściach Bagdadu sytuacja jest napięta. Niedługo później okazuje się, że pluton pada ofiarą zasadzki. Żołnierze zostają ostrzelani, ich samochody zniszczone i rozpoczyna się najważniejsza walka – walka o życie. Kiedy jasnym staje się, że amerykański oddział dowodzony przez Shane’a Aguero nie ma szans w starciu z siłami irackimi – z pomocą muszą przyjść jednostki 1. Dywizji Kawalerii, dowodzonej przez Gary’ego Volesky’ego. Szybko okazuje się jednak, że i ten oddział nie jest w stanie łatwo stawić czoła napastnikom.
„Czarna niedziela” to dzień, który niechlubnie zapisał się w historii amerykańskiej wojskowości. Nigdy wcześniej od czasów wojny w Wietnamie nie zginęło jednego dnia aż tylu żołnierzy. W walce w Sadr City śmierć poniosło ośmiu amerykańskich żołnierzy, 65 zostało rannych, a wielu odniosło bardzo poważne obrażenia. Wszyscy uczestnicy tamtych zdarzeń będą zawsze naznaczeni traumą tej dramatycznej bitwy.
„Myślę, że dzięki temu serialowi i pokazanym w nim wydarzeniom zwrot długa droga do domu nabiera zupełnie nowego znaczenia. Czy to etap naszej długiej wędrówki? A może etap procesu racjonalizowania wszystkiego, co wtedy się wydarzyło przez nas samych i członków naszych rodzin? To naprawdę była długa droga i zawsze cieszę się, kiedy znów spotykamy się i jesteśmy razem, aby uczcić pamięć i powspominać żołnierzy, którzy byli naszymi braćmi, ale nie wrócili razem z nami do domu” – mówi Clay Spicer, weteran armii amerykańskiej, uczestnik przedstawionej w serialu bitwy.
Zdecydowana większość zdjęć serii „Długa droga do domu” powstała w Fort Hood, największej bazie wojskowej w Stanach Zjednoczonych, gdzie znajduje się dowództwo i siedziba 1. Dywizji Kawalerii Stanów Zjednoczonych. Autorem adaptacji powieści jest scenarzysta Mikko Alanne. Serial został wyreżyserowany przez zdobywców nagrody Emmy – Phila Abrahama („Daredevil”, „Mad Men”, „Orange Is the New Black”) i Mikaela Salomona („SIX”, „Kompania braci”).
„Przywiązanie do faktów, ale też umiejętność atrakcyjnego przekazania opowieści jest znakiem rozpoznawczym National Geographic także w przypadku serii fabularnych. Ta produkcja jest jednym z najważniejszych obrazów ukazujących realia konfliktu irackiego. Seria świetnie pokazuje emocje, ten mętlik, jaki mieli żołnierze w głowach, przeżycia ich rodzin, to co działo się w głowach Irakijczyków, którzy najczęściej nie chcieli słyszeć o wojnie” – komentuje po obejrzeniu premierowego odcinka „Długiej drogi do domu” dr Maciej Milczanowski, uczestnik misji ONZ na Wzgórzach Golan 1997/8 oraz Operacji Iracka Wolność w Iraku, jako Battle Capitan 1BCT/MNDCS.
Całą opinię dra Milczanowskiego dołączamy w osobnym pliku.
„Długa droga do domu” – premiery w niedziele o godz. 21:00 na kanale National Geographic. Powtórkę dwóch pierwszych odcinków serii można obejrzeć 12 listopada o godz. 19:00 – tuż przed premierą trzeciego odcinka.
