Historia II Wojny Światowej z perspektywy dziecka, czyli „Blaszany bębenek” na ARTE.tv

„Blaszany bębenek”, surrealistyczna opowieść o koszmarze II Wojny Światowej z perspektywy dziecka, to jedna z najważniejszych książek XX wieku. Powieść napisał Günter Grass, niemiecko-kaszubski pisarz, który w 1999 roku został nagrodzony Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Książka została zekranizowana w roku 1979 przez Volkera Schlöndorffa – obraz ten zdobył Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego oraz Złotą Palmę na Festiwalu w Cannes. Dlaczego to dzieło jest wyjątkowe? Na bezpłatnej platformie streamingowej ARTE.tv fani klasyki mogą teraz zobaczyć ten film w ramach cyklu ArteKino Classics: BLASZANY BĘBENEK | ARTE po polsku.

 

„Blaszany bębenek” Güntera Grassa stanowi swego rodzaju protest jednostki przeciwko koszmarowi i wydarzeniom związanym z II Wojną Światową. Bohaterem tej surrealistycznej opowieści jest Oskar Matzerath – chłopiec, którego dzieciństwo przypada na okres dojścia do władzy nazistów w Republice Niemieckiej. Wychowuje się on w mieszczańskiej rodzinie niemieckiej w Wolnym Mieście Gdańsku, jednak przez mieszane małżeństwo rodziców jest pod wpływem trzech kultur – kaszubskiej, niemieckiej i polskiej.

W dniu swoich 3 urodzin, na znak sprzeciwu wobec otaczającej go rzeczywistości, Oskar postanawia przestać rosnąć. Realizację tego nietypowego pomysłu ułatwia mu wypadek – pewnego dnia spada ze schodów w piwnicy, co powoduje zahamowanie jego dalszego wzrostu. Mimo upływu lat w książce Oscar pozostaje dzieckiem o nadąsanej twarzy i mocnych poglądach. Nigdzie się też nie rusza bez swojego tytułowego blaszanego bębenka który, oczywiście nieprzypadkowo, jest biało-czerwony. Stanowi on najważniejsze narzędzie komunikacji chłopca z otoczeniem, co symbolizuje niezgodę na otaczający go brutalny świat.

Film pokazuje bunt młodego człowieka w skomplikowanym, przechodzącym dynamiczne zmiany świecie. Bohater, obserwując otaczający go tygiel kulturowy, konflikty dorosłych i brutalny świat, nie chce zaakceptować takiej rzeczywistości, wciąż na nowo stawiając jej odważnie czoła.

Wielu krytyków zwraca uwagę na różnorodną narrację opowieści – Günter Grass bawi się formą, zmieniając perspektywę narratora. Dzięki temu opowieść stanowi swoistą autobiografię głównego bohatera.

Co ciekawe, film w reżyserii Schlöndorffa pojawił się na polskich ekranach dopiero po trzynastu latach od swojej światowej premiery. W okresie PRL dzieło bowiem nie było dopuszczone przez cenzurę ze względu na wątki antyradzieckie.

foto,źródło. ARTE.tv