Melodie włoskiego i polskiego baroku. Transmisja z Katowic
Prosto z siedziby NOSPR – koncert {oh!} Orkiestry Historycznej, w programie którego znalazły się m.in. utwory z rękopisu Adama Jarzębskiego (ok. 1590-1649) oraz “Combattimento di Tancredi e Clorinda” Monteverdiego.
Program:
Claudio Monteverdi Combattimento di Tancredi e Clorinda; Adam Jarzębski – Canzoni e concerti a due, tre e quatro voci cum basso continuo (wybór)
Wyk. Marco Beasley – śpiew (narrator, Tankred, Klorynda), {oh!} Orkiestra Historyczna, Martyna Pastuszka – skrzypce i kier. art. prowadzenie zespołu, skrzypce
W przerwie koncertu Monika Zając przeprowadzi rozmowę z Marco Beasleyem i Martyną Pastuszką.
Na “Filharmonię Dwójki” w piątek (2.02) w godz. 19.30-22.00 zaprasza Klaudia Baranowska.
Adam Jarzębski (ok. 1590-1649) był jednym z najwybitniejszych instrumentalistów polskich XVII wieku. Rękopis jego Canzoni e concerti a due, tre e quattro voci cum basso continuo (b.c.) to najobszerniejszy zbiór z instrumentalną muzyką polskiego baroku. Choć widnieje na nim data 1627, to z uwagi na utwory noszące nazwy wzięte od miast niemieckich, jak i silne odniesienia do włoskiej tradycji muzycznej przypuszczać można, że jego część powstała wcześniej, w latach 1612-1616, w czasie pobytu kompozytora na dworze elektora brandenburskiego Johanna Sigismunda w Berlinie lub w czasie studiów w Italii.
Rękopis dzieli się na cztery grupy kompozycji: 1) 4 koncerty na 2 gł. z b.c. (tu: Concerto primo, Concerto quarto); 2) 8 koncertów na 2 gł. z b.c. o łacińskich tytułach, będących opracowaniami wokalnych pierwowzorów (tu: Cantate Domino. Secunda pars, Venite exsultemus oraz Corona aurea na bazie dwóch madrygałów i jednego motetu G.P. da Palestriny, In te Domine speravi na motecie C. Meruli); 3) 10 koncertów na 3 gł. z b.c. o włoskich tytułach charakterystycznych (w tym Berlinesa, Sentinella, Norimberga, Königsberga, Nova Casa); 4) 5 canzon na 4 gł. z b.c. (tu: Canzona seconda).
Z uwagi na wysoki poziom techniki kompozytorskiej i nowoczesną stylistykę zbiór Jarzębskiego stanowi pozycję wyjątkową w muzyce Europy Środkowej. Kompozytor jako jeden z pierwszych użył dwu- i trzygłosowej faktury instrumentalnej z b.c., swobodnie posługiwał się techniką koncertującą (np. Sentinella, Königsberga) i imitacyjną (kanony w In te Domine speravi i Venite exsultemus), a sztukę wariacji opanował do tego stopnia, że może być stawiany obok G. Frescobaldiego.
Combattimento di Tancredi e Clorinda [Walka Tankreda z Kloryndą wg Jerozolimy wyzwolonej T. Tassa] Claudia Monteverdiego (1567-1643) jest dziełem wyjątkowym w historii muzyki. Zostało wydane w jego ósmej księdze madrygałów w 1638 roku, w grupie kompozycji określonych jako canti guerrieri [śpiewy wojownicze] i rappresentativo [do wykonania scenicznego]. Utrzymane jest w stylu concitato [wzburzonym], szerzej opisywanym w przedmowie do zbioru a muzycznie oddawanym m.in. przez szybką deklamację, nagłe zwroty melodyczne i smyczkowe tremolo. Utwór wykonano już w 1624 roku na scenie w weneckim pałacu Giovanniego Mocenigo. Jest wyjątkowym przykładem madrygału scenicznego z licznymi didaskaliami, noszącego też cechy małej sceny operowej z bardzo aktywną rolą smyczkowego towarzyszenia, czy też świeckiego oratorium z podziałem na partie narratora – Testo oraz walczących i dialogujących ze sobą dwojga nieszczęsnych kochanków.