Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w TVP Historia
W niedzielę 1 marca w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych TVP Historia zaprasza na premierę filmu dokumentalnego „Żołnierz Rzeczpospolitej” w reżyserii Wojciecha Niebelskiego i Marka Wrony. Tego dnia widzowie będą mogli obejrzeć także dokument „Mój przyjaciel Laluś” oraz poruszający film „Wyklęty”.
Premierowy film dokumentalny „Żołnierz Rzeczpospolitej” w reżyserii Wojciecha Niebelskiego i Marka Wrony to opowieść o Edwardzie Bzymku–Strzałkowskim, wybitnej postaci podziemia niepodległościowego. Oficer w czasie kampanii wrześniowej, a później szef wywiadu i kontrwywiadu AK południowych okręgów Generalnego Gubernatorstwa. Jego siatka w trakcie wojny rozpracowywała niemieckie struktury i instytucje, demaskowała kolaborantów, uczestniczyła w zabezpieczeniu słynnej akcji Most III, zwieńczonej przerzutem pocisku V2 na Zachód. Przygotowywała się również do działania w warunkach przewidywanej okupacji sowieckiej, rozpracowując struktury podziemia komunistycznego. Po zakończeniu wojny Brygady Wywiadowcze weszły w skład organizacji Wolność i Niezawisłość, zaś Edward Bzymek-Strzałkowski został członkiem jej II Zarządu. Dwa dni po aresztowaniu w 1946 r., podejmuje desperacki krok i aby chronić swoich współtowarzyszy wyskakuje z II piętra kamienicy w krakowskiej siedzibie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy Placu Inwalidów. W ciężkim stanie, został przetransportowany do szpitala więziennego na Montelupich. Po bestialskim śledztwie skazany na karę śmierci w tzw. procesie krakowskim, zamienioną ostatecznie na wieloletnie więzienie. Do końca życia był inwigilowany. W 1992 r. zostaje zrehabilitowany, zaś władze Krakowa nazywają jego imieniem jedną z ulic miasta. W 2011 r. odznaczony zostaje pośmiertnie przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
„Mój przyjaciel Laluś” w reżyserii Dariusza Walusiaka to historia ostatniego z Żołnierzy Wyklętych, sierżanta Józefa Franczaka „Lalusia”, zastrzelonego 21 października 1963 r. podczas obławy w Majdanie Kozic Górnych. Ten przedwojenny podoficer żandarmerii wojskowej, żołnierz AK, podkomendny Uskoka, kilkakrotnie ranny, po śmierci swojego dowódcy i kolegów z oddziału pozostał sam. Ścigany przez 18 lat do końca pozostał niezłomny. „Laluś” marzył o normalnym życiu, o rodzinie. Podczas ostatniego spotkania z przyjacielem, Wacławem Szaconiem „Czarnym”, powiedział: „Pragnę, by po śmierci chociaż moje kości spoczęły w grobie rodzinnym”.
Dramat “Wyklęty” z 2017 r. w reżyserii Konrada Łęckiego to oparta na faktach fabuła, której akcja toczy się w Polsce w drugiej połowie lat 40. XX wieku. Jego bohaterami są członkowie zbrojnego podziemia niepodległościowego, walczący z władzą ludową o powojenny kształt Polski. Ludzie, którzy mimo olbrzymiej przewagi resortu bezpieczeństwa wspieranego przez radzieckie NKWD, walczyli do końca o swoją sprawę.
„Żołnierz Rzeczpospolitej”, TVP Historia, premiera 1 marca o godz. 19:00
