Podróż po niezwykłych wyspach tropikalnych z BBC Earth

Trzy wyjątkowe wyspy: Madagaskar, Borneo, Hawaje. Każda stanowi zamknięty ekosystem, odcięty od lądu, bogaty w niezwykłe gatunki i niesamowitą kulturę. Wyspy te są jednymi z najbardziej podatnych na zmiany klimatu miejsc na Ziemi i stanowią swoisty wyznacznik stanu zdrowia naszej planety.

 

 

 

 

 

Seria BBC Earth wnikliwie bada przyrodę, historię i kulturę tych wyjątkowych miejsc.

Ekstremalnie zróżnicowane warunki panujące na Madagaskarze przyczyniły się do ewolucji unikalnych na skalę światową zwierząt, w tym m.in. lemurów.  Borneo jest domem dla najdziwniejszych form życia na świecie – pływających małp, latających węży i ​​gigantycznych mięsożernych roślin – tylko najbardziej wytrwali mogą przetrwać w jej dżunglach i wysokich górach. Kolonizacja przez człowieka odizolowanych wysp, które tworzą Hawaje, była natomiast największym wyzwaniem dla dzikiej przyrody zamieszkującej ten archipelag, choć dla wielorybów, albatrosów czy gąsienic, którym udało się przetrwać, jest to prawdziwy raj.

Seria ukazuje naukowców walczących o ochronę tych cennych ekosystemów w obliczu wyzwań środowiskowych, z którymi ludzkość będzie się mierzyć w nadchodzących latach oraz podkreśla, że problemy z jakimi mierzą się ​​te odległe światy są nam obecnie bliższe niż kiedykolwiek wcześniej.

„NIEZWYKŁE WYSPY TROPIKALNE” PREMIERA: 2 LUTY O GODZ. 11:00 W BBC EARTH

ODCINEK 1 – MADAGASKAR

Madagaskar to najstarsza wyspa na Ziemi, która powstała ponad 80 milionów lat temu, po oddzieleniu się od Afryki i Indii. To kraina zamieszkiwana przez wyjątkowe i niesamowite gatunki. Słynne na skalę światową lemury ogoniaste są bezpośrednimi potomkami pierwszych ssaków. Po dziś dzień żyją tutaj pomimo niezwykle trudnych warunków – wrogiej pustyni, wysokich temperatur i susz, które potrafią trwać przez cały rok. Ich dieta obejmuje rośliny, których żrący sok przypaliłby ludzką skórę.

Kiedy ludzie przybyli na Madagaskar, również musieli stawić czoła wymagającym warunkom panującym na wyspie. Chcąc przetrwać, nauczyli się wykorzystywać ogromne baobaby, które przechowują w pniach duże ilości wody. Tym samym posiadali swoiste zbiorniki, z których mogli korzystać w trudnych czasach. Kilka tysięcy lat temu wraz z pojawieniem się osadników z Azji lokalna ludność zdobyła umiejętność przekształcania zboczy Madagaskaru w pola ryżowe, dzięki czemu możliwe było uprawianie nawet najbardziej stromych wzniesień. Obecnie ryż stanowi tu podstawę diety.

Większość dzikich zwierząt Madagaskaru zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe. Ewoluowały one od milionów lat, jednakże wraz z przybyciem ludzi, tempo zmian przyspieszyło do tego stopnia, że wiele zwierząt nie jest w stanie sobie z nim poradzić. Obecnie pozostało zaledwie 20 procent pierwotnego lasu, a 95 procent lemurów jest zagrożonych wyginięciem. Historia wielkiego lemura bambusowego pokazuje jednak, że wysiłki mające na celu ochronę dzikiej przyrody Madagaskaru mogą uratować gatunek przed całkowitym wyginięciem. W ostatnim roku, za sprawą zaostrzenia ochrony, przyszła na świat rekordowa liczba tych zwierząt. Madagaskar znajduje się w krytycznym punkcie, ale przy odpowiednich działaniach istnieje nadzieja na zachowanie tego niesamowitego ekosystemu dla przyszłych pokoleń.

ODCINEK 2 – BORNEO

W sercu południowo-wschodniej Azji leży tropikalna wyspa Borneo. To trzecia pod względem wielkości wyspa na świecie, która słynie z ogromnej różnorodność siedlisk, od tętniących życiem raf koralowych i prastarych dżungli po wysokie góry. Zamieszkuje ją ponad 60 000 gatunków roślin i zwierząt – wiele z nich nie występuje nigdzie indziej na Ziemi.

Wyspa Borneo jest otoczona jednymi z najbogatszych raf koralowych na świecie – pojedyncza rafa daje dom większej liczbie gatunków koralowców niż całe Morze Karaibskie! Ta niezwykła obfitość przyciągnęła morskich nomadów, Bajau Laut – ludzi morza. Przez pokolenia ich ciała uległy przemianie, czyniąc z nich najlepszych ludzkich nurków na świecie.

W głębi lądu znajdują się prastare lasy z najwyższymi drzewami deszczowymi na świecie, sięgającymi nawet 100 metrów wysokości. Każde takie drzewo jest domem dla tysięcy różnych gatunków. Lasy deszczowe Borneo zamieszkują od ponad 4000 lat rdzenni myśliwi zwani Penan. Do komunikowania się w dżungli używają oni niezwykłego języka migowego Oroo.

Mount Kinabalu o wysokości przekraczającej 4000 metrów jest jednym z najwyższych szczytów
w południowo-wschodniej Azji. Deszcz pada tu prawie codziennie, rzeźbiąc rozległe systemy jaskiń, niektóre tak duże, że ​​można przez nie przelecieć jumbo jetem. Aby przetrwać w tym nieprzyjaznym środowisku grupa roślin stała się mięsożercami.

Przez 10 000 lat niesamowita bioróżnorodność wyspy była chroniona przez jej izolację, ale wraz
z pojawieniem się przemysłowego pozyskiwania drewna wszystko się zmieniło. Obecnie pozostała tylko połowa jej prastarych lasów deszczowych, a wiele gatunków – w tym orangutan – jest zagrożonych wyginięciem.

ODCINEK 3 – HAWAJE

Powstałe z łańcucha wulkanów Hawaje to najbardziej odległy archipelag na Ziemi. Ale na wytrwałe
i niezwykłe zwierzęta, którym udało się tutaj dostać, takie jak wspinające się po wodospadach ryby, mięsożerne gąsienice i albatrosy, czeka istny raj. Od pól lawy po bujne dżungle
i kolorowe rafy koralowe – Hawaje mogą poszczycić się niezwykle zróżnicowanym krajobrazem. Dzięki oszałamiającym zdjęciom widzowie mogą na własne oczy zobaczyć te zapierające dech w piersiach tropikalne wyspy.

Hawaje są tak odizolowane, że kiedyś nowy gatunek pojawiał się na nich co 100 000 lat. Przybycie ludzi radykalnie zmieniło oblicze archipelagu. Teraz każdego roku zyskuje on około 20 nowych gatunków. Niezwykły kameleon Jacksona jest jednym ze zwierząt, które od niedawna zamieszkuje wyspy. Przez swój żarłoczny apetyt udało mu się doprowadzić do wymarcia części rdzennych gatunków.

Mieszkańcy Hawajów starają się patrzeć w przyszłość i próbują za wszelką cenę uratować przed wyginięciem swoją wyjątkową dziką przyrodę. Białe rybitwy, kiedyś wymarłe na głównych wyspach Hawajów, w ciągu ostatnich 60 lat z jednej pary rozmnożyły się w ponad 2000 ptaków. Ratowanie gatunków stanowi ogromne wyzwanie, ale ludzie tutaj ciągle szukają nowych sposobów aby żyć obok natury w taki sposób, by pomagać jej raczej niż szkodzić.